KONTROWERSYJNA PRAKTYKA FISKUSA
Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karno skarbowego
KKS – trzy litery z którymi żaden przedsiębiorca w Polsce nie chce mieć nic wspólnego. Kryjąca się za nimi praktyka fiskusa, która pozwalała latami kontrolować podatników, może zostać wreszcie ukrócona. Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał, że wszczynanie postępowań karno-skarbowych jedynie po to, by zablokować możliwość przedawnienia zobowiązań podatkowych, stanowi nadużycie prawa. Tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 30 lipca 2020 r.,
w sprawach o sygn. I FSK 42/20 oraz I FSK 128/20. Wielokrotnie zdarzają się sytuacje w których postępowania karnoskarbowe wszczynane są na krótko przed przedawnieniem sprawy. Często fiskus wykorzystuje je by zawiesić bieg przedawnienia. Wydany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego i poprzedzający go wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, przeciwstawiają się takim praktykom i przypominają, że podatnicy mają określone prawa, które powinny być chronione. Kwestia ta ma charakter precedensowy, ponieważ od wielu lat, bardzo częstą praktyką organów skarbowych – poniekąd sprzeczna z zasadami zaufania obywatela do Państwa – było wszczynanie postępowań karno skarbowych, celem przerwania biegu przedawnienia zapłaty określonego podatku. Należy mieć na uwadze, że Sąd winien rozstrzygać nie faworyzując żadnej ze strony. Natomiast do tej pory Sądy zazwyczaj stawały po stronie organu, wskazując, że przepis art. 70 § 6 ordynacji podatkowej jest jasny, i nie można dyskutować z intencją ustawodawcy. Dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu a następnie Naczelny Sąd Administracyjny, po głośnej debacie środowisk prawniczych min. adwokatów, doradców podatkowych, jak również przedstawicieli biznesu, zwrócili uwagę na poważny problem – faworyzowanie organów skarbowych w sporze z obywatelami, którzy z góry byli na przegranej pozycji.
Problem został dostrzeżony!
W codziennej praktyce, organy skarbowe bardzo często instrumentalnie wykorzystują przepis art. 70 § 6 pkt 1 O.p., który wskazuje na to, że w ich ocenie, każde wszczęcie postępowania karnego skarbowego w przedmiocie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego wiążącego się z niewykonaniem zobowiązania podatkowego (ale nie tylko), powoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania. Bez znaczenia jest tu fakt, czy wszczęte i prowadzone postępowanie karne skarbowe i gromadzone w jego toku dowody, mają jakiekolwiek znaczenie dla ustaleń faktycznych w prowadzonym postępowaniu podatkowym bądź kontrolnym.
Problem, który poważnie nadweręża zaufanie obywatela do Państwa polega na tym, że zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego na skutek wszczęcia postępowania karnego skarbowego, następuje jeszcze w trakcie toczącego się postępowania kontrolnego. Zatem organ prowadzący postępowanie pomimo, iż postępowanie kontrolne nie jest jeszcze w fazie końcowej – już ma wyrobiony pogląd, który nie zawsze ma odzwierciedlenie w rzeczywistości i wykorzystuje go przeciwko obywatelom. Organy podatkowe wiążą przy tym fakt ewentualnego zaniżenia zobowiązania podatkowego, ujawniony
w trakcie postępowania kontrolnego z przesłanką podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, polegającego na niewykonaniu tego zobowiązania. Należy wskazać, że nie w każdym przypadku naruszenie przepisów podatkowych wiąże się
z naruszeniem przepisów k.k.s. Czym innym jest bowiem odpowiedzialność podatkowa a czym innym odpowiedzialność karno- skarbowa. Jednakże, organy skarbowe jednolicie przyjmowały, iż obie odpowiedzialności są tożsame – wykorzystując w ten sposób swoją pozycję „ w sporze”
z przedsiębiorcą, doprowadzając do sytuacji w których przedsiębiorcy z góry skazani byli na porażkę.
Dobra wiadomość dla podatników!
Najwłaściwszą drogą wyeliminowania tej nagannej praktyki organów jest odpowiednie ukształtowanie linii orzeczniczej sądów administracyjnej. Już dziś sądy jednomyślnie uznają, że instrumentalne wszczynanie postępowań karnych skarbowych nie skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Problemem pozostaje przesądzenie, że w danym przypadku doszło do instrumentalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Przełomowy wyrok może stanowić ważny krok w kierunku ukrócenia praktyki wszczynania postępowań karno-skarbowych mających na celu jedynie przerwanie biegu przedawnienia. Stanowisko NSA potwierdza także, że prawa podatników powinny być chronione przez sąd skutecznie (wyroki NSA o sygn. akt I FSK 42/20 i I FSK 128/20). W ustnym uzasadnieniu NSA wyjaśnił, że organy podatkowe nie mają uprawnienia do swobodnego, niczym nieograniczonego wszczynania postępowań karnych, jedynie w celu zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Każde wszczęcie postępowania karnego skarbowego podlega merytorycznej kontroli instancyjnej i sądowej. Nie jest dopuszczalna stosowana dotychczas praktyka organów podatkowych, która wywołuje korzystne skutki dla aparatu podatkowego (w postaci przerwania biegu przedawnienia) i jednocześnie – niekorzystne skutki dla podatnika. Mam nadzieję, że takie stanowisko sądów administracyjnych będzie kontynuowane, a organy podatkowe zaprzestaną nagannej i niekorzystnej dla podatników praktyki.
Adwokat Stalowa Wola
Adwokat Nisko
Maciej Tokarski
#prawokarne #podatki #stalowa wola #nisko #podkarpacie #adwokat
